KARAKTERSTIJLEN
Hoe ontstaan ze?
Het opgroeien van een kind gaat in fasen. In elke ontwikkelingsfase staat een andere behoefte op de voorgrond. Het kind vraagt er als het ware om in iedere ontwikkelingsfase ‘gekend’ te worden: gezien, gespiegeld en beantwoord in onze basisbehoeften zoals veiligheid, voeding, enz. Het is de omgeving (het gezin) die daar in meer of mindere mate in voorziet. Hoe minder optimaal dit gebeurt, hoe sterker het kind op zichzelf wordt teruggeworpen en hoe meer het zichzelf moet zien te ‘redden’.
Je bent gevormd door o.a. je opvoeding en zo ontstaat je karakter. Er ontstaan automatische patronen en verdedigingsmechanismen die je helpen ‘overleven’, maar die jou tegelijk ook vast kunnen zetten en verhinderen om verder te groeien. Wie ben jij, wat maakt dat je doet zoals je doet, wat brengt het jou, en wat kost het jou? Deze vraag stellen mensen zich vooral af als dingen niet helemaal lekker lopen in hun leven. Welke manieren heb je gevonden om te "overleven"? Helpen die echt of kosten die jou alleen maar energie? Het tegenovergestelde is er ook, wat zijn jouw unieke kwaliteiten? Wat doe je al heel goed en hoe kan je hier profijt van hebben?
De karakterstijlen is een ontwikkelingsmodel dat ik gebruik in mijn praktijk. Het is een mooie tool om direct inzicht te krijgen in kwaliteiten, groeikansen en valkuilen. De karakteranalyse is in mijn werk een belangrijk vertrekpunt voor verandering en persoonlijke groei. Dus, hoe zit jij in elkaar? Wat zie je over het hoofd? Wat gaat er goed? Wat vind je lastig? Hoe kan je je ontwikkelen? Hoe kan je een vast patroon doorbreken?
De marge van verandering ligt voor iedereen anders, we kunnen niet voorspellen hoe ver we daarin komen. Maar het goede nieuws is dat er altijd ruimte is voor verandering, hoe klein ook.
Beknopte voorbeelden van de karakterstijlen:
- je leeft veel vanuit je hoofd en je voelt je erg thuis in de intellectuele of creatieve wereld. Je hebt snel het gevoel er niet bij te horen, anders te zijn, je ervaart weinig contact met je lichaam en je gevoelswereld;
- je ziet haarscherp wat een ander nodig heeft en hoe het met de ander gaat, je houdt van schoonheid: bijvoorbeeld muziek, kunst en natuur. Je hebt een basis gevoel van tekortkomen en wanhoop. Vanuit een diep gevoel van onzekerheid heb je goedkeuring en bevestiging nodig van de ander;
- je bent gevoelig voor sfeer en stemming in je omgeving, je voelt aan hoe het zit, je hebt het vermogen tot verbinding, een gevoel voor eenheid en een fijne waarneming. Er is angst om op je zelf te staan, er is weinig identiteit, je raakt jezelf snel 'kwijt', er is vaak schaamte en je voelt je snel schuldig;
- je lijkt alles aan te kunnen, je hebt enorme wilskracht, je bent sterk, slim, charmant. Je hebt de neiging alles zelf te doen. Je houd je liever groot dan je eigen zwakheden te laten zien. Meestal geef je anderen de schuld van jouw problemen. Je ervaart leegte en eenzaamheid, je kunt je niet makkelijk verbinden;
- je hebt een groot hart en een enorme hulpvaardigheid. De ‘prijs’ is de neiging hebben jezelf teveel op te offeren en daarmee over je eigen grenzen te gaan met als teleurstelling, boosheid, verdriet etc. Je hebt moeite om in alle vrijheid je eigen keuzes te maken;
- je leeft vanuit de overtuiging: wanneer ik me laat zien word ik gekwetst. Er kan me niets gebeuren als ik me afsluit. Ik hou me terug, ik geef mijn hart niet. Als ik goed mijn best doe, gaat de ander van me houden. Doordat je je hart niet kunt openen voor de ander is het heel moeilijk om vanuit je hart lief te hebben. De relatie kan verzanden in het aantrekken en afstoten.
Tijdens de sessies krijg je dieper inzicht en herkenning hoe het in jou werkt. In de sessies komen uiteenlopende elementen van de karakterstijlen naar voren doordat ze geactiveerd worden op verschillende lagen in jou. Daarmee is het niet langer alleen maar 'een weten met je hoofd' maar ga je je je karakterstijl doorvoelen, kennen en ontwikkelen.
De karakterstijlen zijn door Reich, Lowen en Johnson ontwikkeld. Ik ben jarenlang opgeleid in de karakterstijlen door verschillende professionals, o.a. door Henne Arnolt Verschuren, therapeut, supervisor. Hij is ook de schrijver van het boek de Maskermaker. Momenteel schrijft hij een nieuw boek over de Karakterstijlen; Maskermaker 2.0. Een eerste versie van een nieuwe inleiding op de karakterstijlen vind je op zijn website: https://www.lifeinprogress.nl/karakterstijlen-een-nieuwe-inleiding
Van harte aanbevolen!